Kwasica metaboliczna to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Nieleczona przechodzi w postać przewlekłą, która doprowadza do niewydolności wielonarządowej, a nawet śmierci. Dlatego tak ważne jest jej szybkie rozpoznanie i podjęcie leczenia.
Co to jest kwasica metaboliczna?
Kwasica metaboliczna jest zaburzeniem równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Prawidłowe pH krwi tętniczej zawiera się w przedziale 7,35-7,45 i jest ściśle powiązane ze stężeniem jonów wodorowych w osoczu, którego norma wynosi 35-45 nmol/l.
Utrzymanie równowagi możliwe jest dzięki prawidłowej wentylacji pęcherzyków płucnych i wydajnej pracy nerek, które wydalają nielotne jony wodorowe i wchłaniają zwrotnie jony wodorowęglanowe. Jeśli stężenie wodorowęglanów w osoczu lub krwi pobranej z żyły spadnie poniżej 22 mmol/l obniża się również pH krwi – wówczas można stwierdzić kwasicę metaboliczną.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Kwasica metaboliczna – przyczyny
Kwasica metaboliczna może być spowodowana:
- kwasicą ketonową wywołaną cukrzycą, stosowaniem restrykcyjnych diet (w tym głodówek), czy wysoką gorączką,
- kwasicą mleczanowa spowodowaną niedotlenieniem, wstrząsem septycznym, czy zatrzymaniem krążenia,
- kwasicą mocznicową,
- biegunką,
- zatruciem alkoholem metylowym,
- zatruciem glikolem etylenowym.
Kwasica metaboliczna wymaga szybkiego rozpoznania i leczenia, ponieważ doprowadza do zaburzenia pracy wielu narządów wewnętrznych. Może tym samym doprowadzić do śmierci.
Kwasica metaboliczna – objawy
Objawy kwasicy metabolicznej zależą od stopnia nasilenia choroby i stadium jej zaawansowania. Mogą wystąpić:
- zdezorientowanie i zagubienie, ponieważ dochodzi do zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego,
- spowolnienie rytmu bicia serca, ponieważ zaburzona zostaje prawidłowa kurczliwości kardiomiocytów,
- hiperwentylacja,
- zaburzenia immunologiczne na skutek nieprawidłowego funkcjonowania limfocytów i granulocytów,
- osłabienie i zmęczenie,
- utrata łaknienia połączona z nudnościami,
- owocowy zapach z ust.
Objawy kwasicy metabolicznej w przewlekłej postaci są bardzo poważne. Choroba doprowadza do zaniku mięśni szkieletowych i rozpadu tkanki kostnej. Przyspiesza również postęp chorób nerek. W przypadku dzieci upośledza natomiast ich wzrost.
Diagnozowanie kwasicy metabolicznej
W celu stwierdzenia kwasicy metabolicznej pobiera się krew tętniczą lub włośniczkową, którą poddaje się w laboratorium analizie pod kątem równowagi kwasowo-zasadowej. Pomocna jest również analiza moczu (dobowa zbiórka). Pozwala to ocenić sprawność nerek w wydalaniu jonów wodorowych.
W celu rozpoznania kwasicy metabolicznej wykonuje się także pomiar:
- luki anionowej – oblicza się różnicę stężeń między anionami (chlorkowymi i wodorowęglanowymi) i kationami (sodowymi),
- pH krwi,
- ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla,
- stężenia wodorowęglanów,
- prężności tlenu we krwi,
- stopnia wysycenia hemoglobiny tlenem,
- niedoboru zasad we krwi.
Leczenie kwasicy metabolicznej
Gdy lekarz stwierdzi kwasicę metaboliczną, rozpoznaje jej pierwotną przyczynę po to, by ja wyeliminować i tym samym doprowadzić do stopniowego wyrównywania gospodarki kwasowo-zasadowej. W przypadku kwasicy metabolicznej o przewlekłym charakterze, która zagraża życiu chorego – stosuje się roztwór wodorowęglanu podawany dożylnie.
Bibliografia
- M. Adamczak, S. Surma, A. Więcek, Kwasica metaboliczna u chorych z przewlekłą chorobą nerek, Forum Nefrologiczne, 2020, t. 13, nr 4, s. 214–227.
- K. Ciechanowski, Zakwaszenie a cukrzyca, Gerontologia Współczesna, 2014, vol. 2 nr 4, s. 152–153.
- M. Adamczak, K. Madziarska, A. Masajtis-Zagajewska, O. Mazanowska, T. Stompór, A. Więcek, Diagnostyka i leczenie kwasicy metabolicznej u chorych z przewlekłą chorobą nerek – opinia ekspertów, Nefrologia i Dializoterapia Polska, 2017, nr 21, s. 105–109.
- F. Kokot, L. Hyla-Klekot, I. Łoniewski, Kwasica nieoddechowa – niedoceniony element leczenia przewlekłej choroby nerek, Nefrologia i Dializoterapia Polska, 2012, nr 16, s. 134–137.
- E. Świętochowska, J. Górski, B. Szapska, Aspekty diagnostyczne zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, [w:] Z. Ostrowska i B. Mazur (red.), Diagnostyka laboratoryjna dla studentów medycyny. Skrypt dla studentów III roku kierunku lekarskiego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2011, s. 101–112.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Nie ma różnicy, czy siedzi przede mną osoba uzależniona od telefonu, czy alkoholu. Będą mieć te wymówki” – mówi Krzysztof Piersa, terapeuta uzależnień
„Hashimoto pojawia się po coś. To sygnał ciała, że nie jesteśmy dla siebie numerem jeden” – uważają Lidia Wójcik i Kamila Bogucka z „Ogarnij Hashimoto”
„Przybywa uzależnień behawioralnych, ponieważ społecznie akceptujemy coraz więcej” – mówi terapeutka uzależnień Katarzyna Andrusikiewicz
