Przejdź do treści

Przepona – funkcje, rodzaje, oddychanie, przepuklina

kobieta zimą
Przepona – funkcje, rodzaje, oddychanie, przepuklina/Unsplash
Podoba Ci
się ten artykuł?

Przepona oddechowa to jeden z największych mięśni, wpływający na pracę wielu narządów. Przede wszystkim bierze on udział w wentylacji płuc, umożliwiając prawidłowe oddychanie. W ludzkim ciele znajdują się również inne przepony, w tym przepona miednicy czy przepona moczowo-płciowa. Czym się charakteryzują poszczególne jej rodzaje i jakie są funkcje przepony? 

Co to jest przepona?

Przepona oddechowa to mięsień poprzecznie prążkowany, który – jak sama nazwa wskazuje – reguluje proces oddychania. Następuje to poprzez skurcz przepony i jej rozkurcz. Podczas wdechu mięsień się kurczy i obniża, dzięki czemu zwiększa się objętość klatki piersiowej. W trakcie wydechu przepona się rozluźnia i unosi ku górze.

Jeśli chodzi o funkcje przepony, wspomaga ona również przepływ krwi i limfy oraz właściwe działanie narządów znajdujących się w obrębie jamy brzusznej. Wpływa także na utrzymywanie prawidłowej postawy – kiedy niewłaściwie pracuje, mogą pojawić się bóle w odcinku piersiowo-lędźwiowym, jak również dysfunkcje w okolicy dolnych żeber. Uczestniczy ona także procesie trawienia, usuwania kału czy też nawet emisji głosu.

Kształtem przepona oddechowa przypomina literę „C” lub kopułę, a do tego jest płaska i nieco asymetryczna. Jeśli chodzi o anatomię przepony, składa się ona z trzech części: lędźwiowej, żebrowej oraz mostkowej. Łączą się one w jednym miejscu. Przepona posiada również specjalne otwory, przez które przechodzą ważne narządy, naczynia i nerwy. Gdzie jest przepona? Pomiędzy jamą brzuszną a klatką piersiową.

Przepon w ludzkim organizmie jest jednak więcej. Ważne jest to, że wszystkie ze sobą współpracują, dzięki czemu w poszczególnych komorach ciała utrzymuje się odpowiedni gradient ciśnień. Kiedy pojawiają się problemy w obrębie jednej przepony, reszta również na nie reaguje. Jeśli pojawiają się więc np. zaburzenia przepony miednicy, może to doprowadzić do zaburzeń w innych częściach ciała.

Przepona miednicy

Przepona miednicy położona jest w dnie miednicy. Składa się ona z mięśnia guzicznego oraz dźwigacza odbytu. Pomaga w podtrzymywaniu narządów wewnętrznych oraz prawidłowym działaniu zwieraczy odbytu i pochwy. Sam dźwigacz odbytu stabilizuje podporowy staw krzyżowo-biodrowy, wpływając na mechanikę chodu. Uczestniczy również w mechanizmie zwierania odbytnicy i pochwy.

Przepona miednicy, wraz z przeponą moczowo-płciową i mięśniami powierzchownymi krocza tworzy tzw. mięśnie dna miednicy. Destrukcyjnie na nie wpływają takie czynniki, jak: palenie, nadwaga, brak aktywności fizycznej czy też niezdrowa dieta. Warto dodać, że po porodzie mięśnie przepony miednicy są mocno nadwyrężone. Aby wróciły do swojego właściwego stanu, należy je odpowiednio ćwiczyć.

Przepona moczowo-płciowa

Przepona moczowo-płciowa znajduje się pod przeponą miednicy. Stanowi dolną część jamy brzusznej oraz podparcie dla narządów wewnętrznych. Jednocześnie jest ona miejscem przejścia dla odbytnicy, pochwy i cewki moczowej. Składa się z: mięśnia poprzecznego głębokiego krocza, górnej i dolnej powięzi oraz zwieracza cewki moczowej.

Kiedy przepona moczowo-płciowa jest napięta, może powodować m.in. bóle lędźwi, bolesne miesiączki, problemy z zaparciami czy też obrzęki kończyn dolnych. Problemy mięśni przepony moczowo-płciowej najczęściej powstają, tak jak i w przypadku przepony miednicy, w wyniku porodu naturalnego.

Przepona jamy ustnej

Można wyróżnić również przeponę jamy ustnej. Składa się głównie z mięśni żuchwowo-gnykowych, połączonych ze sobą szwem. Znajduje się ona pomiędzy kresą żuchwowo-gnykową żuchwy a kością gnykową. Jest ona odpowiedzialna za podnoszenie kości gnykowej oraz języka, obniżanie żuchwy oraz napinanie jamy ustnej.

Dr Elżbieta Dudzińska / PRplus

Oddychanie przeponą

Bardzo ważne jest również oddychanie przeponą, które może przynieść każdemu szereg korzyści zdrowotnych. Warto je ćwiczyć, ponieważ pozwala ono odciążyć kręgosłup, zapobiec dyskopatiom oraz rwie kulszowej, a także zmniejszyć ryzyko występowania cellulitu oraz żylaków. Oddychanie przeponą jest również bardzo istotne podczas porodu. Warto dodać, że nieprawidłowy oddech może doprowadzić do hipertonii przepony, a w konsekwencji – do dolegliwości bólowych kręgosłupa, problemów żołądkowo-jelitowych, a nawet do nietrzymania moczu.

Jak oddychać przeponą? Najważniejsze jest to, aby nabierać powietrze nosem, a wydychać ustami. Cały proces powinien przebiegać dość wolno, miarowo. Wydech powinien być dłuższy niż wdech – nawet dwukrotnie. Przy oddychaniu powinna unosić się nie klatka piersiowa, a górna część brzucha. Podczas tego procesu powinno prowadzić się wdech w dół, aż do samej przepony miednicy.

Prawidłowe oddychanie a koronawirus / unsplash

Ćwiczenia przepony

Jak ćwiczyć przeponę, aby móc prawidłowo oddychać? Poniżej podajemy kilka technik, które możesz wypróbować we własnym domu.

Ćwiczenie nr 1

Połóż się na plecach. Bardzo powoli zacznij wciągać powietrze ustami – powinno to trwać kilka sekund. Kiedy klatka piersiowa wypełni się powietrzem, zatrzymaj oddech na dwie sekundy. Następnie powinien nastąpić wydech, ale tak, aby najpierw wypuszczone zostało powietrze z dolnej części klatki piersiowej. Kiedy będziesz powtarzać to ćwiczenie, zadbaj o to, aby za każdym razem wydłużać czas wdechu.

Ćwiczenie nr 2

Stań w lekkim rozkroku, wyprostuj plecy, a dłonie oprzyj na pasie. Zrób wdech nosem, następnie wydech również nosem, jednocześnie robiąc skłon. Później powoli wdychaj powietrze ustami, delikatnie podnosząc się i wracając do pierwotnej pozycji.

Ćwiczenie nr 3

Ułóż się na plecach, a na brzuchu połóż książkę – jej waga powinna być dla ciebie odczuwalna. Zrób wdech nosem i jednocześnie otwartymi ustami, tak aby książka lekko się podniosła. Na kilka sekund zatrzymaj powietrze, a następnie delikatnie wypuść je ustami, tak aby książka widocznie się obniżyła. Następnie powtórz ćwiczenie, przy wydechu wypowiadając wydłużoną głoskę „s” lub „f”.

Kobieta

Przepuklina rozworu przełykowego przepony

Jeśli chodzi o choroby związane z omawianym narządem, najczęściej pojawia się tzw. przepuklina rozworu przełykowego przepony. Jest to choroba, która polega na przemieszczeniu się fragmentu żołądka do klatki piersiowej, a konkretnie – za przeponę. Wówczas powstają:

  • bóle w nadbrzuszu,
  • bóle w klatce piersiowej,
  • zgaga,
  • duszności,
  • trudności w przełykaniu,
  • odbijanie się treści żołądkowej,
  • wymioty,
  • kaszel.

Przyczyną tej choroby jest m.in. osłabienie mięśni przepony. Może być ono efektem zabiegów chirurgicznych, urazów czy nawet udaru mózgu. Czasami wynika ona z wad wrodzonych. Leczenie jej opiera się głównie na uśmierzaniu objawów oraz zapobieganiu uszkodzeniom w obrębie błony śluzowej przełyku. Aby zapobiec pojawieniu się przepukliny, warto prowadzić odpowiednią, zdrową dietę, tak aby nie doszło do otyłości. Dobrze jest również zrezygnować z palenia.

Zrosty na przeponie

Może się zdarzyć, że po wykonaniu badania RTG klatki piersiowej, w wynikach pojawi się określenie „zrosty na przeponie”. Co ono oznacza? Najpewniej jest to oznaka przebytego w przeszłości stanu zapalnego, który miał miejsce w obrębie układu oddechowego. Na wszelki wypadek warto o tym porozmawiać z lekarzem, który wystawił skierowanie na dane badanie.

 


Źródła:

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470172/
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1570921/

Zobacz także

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?