Przejdź do treści

Szczepionka na gruźlicę wciąż potrzebna i obowiązkowa

szczepionka
Szczepionka na gruźlicę wciąż potrzebna i obowiązkowa Istock.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Gruźlica to choroba zakaźna przenoszona drogą oddechową (wraz z wydychanym przez osobę zakażoną powietrzem) wywołana przez bakterie – prątki gruźlicy. Choć gruźlica kojarzy się przede wszystkim z chorobą płuc, to tak naprawdę zakażenie może objąć cały organizm. Wtedy mówimy o postaci tzw. rozsianej. Skutkami choroby mogą być poważne uszkodzeniami miąższu płuc i niewydolność oddechowa, ale także zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jak chronić się przed gruźlicą? Kiedy i po co podawać szczepionkę przeciw gruźlicy? Wyjaśnia lekarz pediatra Edyta Giżyńska-Roman

Jak często występuje gruźlica?

Gruźlica, ze względu na powszechnie stosowane szczepienia, jest w Polsce chorobą rzadką. Jej występowanie wciąż plasuje się jednak na średnim poziomie, w porównaniu do innych krajów rozwiniętych. W Polsce, w 2018 roku zapadalność wynosiła 14,3 przypadków na 100 tysięcy ludności (łącznie 5487 przypadków), podczas, gdy w Niemczech zapadalność to 5,3 na 100 tysięcy.

– W krajach, gdzie nie obserwuje się zachorowań odstąpiono od szczepień. Są to głownie kraje zachodnie. Większość krajów „bloku wschodniego” nadal obowiązują szczepienia – stwierdza lekarz pediatra Edyta Giżyńska-Roman.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

NOWOŚĆ
Odporność
Przecier z owoców bzu czarnego ElPol, 300 ml
19,50 zł
Odporność, Beauty
Naturell Cynk Organiczny + C, 100 tabletek
12,99 zł
Odporność
Iskial MAX + CZOSNEK, Suplement diety wspierający odporność i układ oddechowy, 120 kapsułek
42,90 zł
Odporność
Bloxin Żel do jamy ustnej w sprayu, 20 ml
25,99 zł
Odporność
Naturell Immuno Hot, 10 saszetek
16,48 zł
Lekarz bada chorą na gruźlicę kobietę

Nie wszystkie osoby zakażone muszą zachorować na ostrą postać gruźlicy. U części osób zakażenie przechodzi w formę „drzemiącą” i nie daje żadnych objawów. Niestety takie osoby także zakażają, a choroba może obudzić się w niesprzyjających okolicznościach (np. choroby przewlekłe, leczenie hamujące aktywność układu odpornościowego tzw. immunosupresyjne).

Co zawiera szczepionka na gruźlicę?

Szczepionka na gruźlicę (inaczej szczepionka BCG) zawiera żywe, ale pozbawione zjadliwości prątki gruźlicy bydlęcej. BCG to skrót od Bacillus Calmette-Guérin, bacillus to prątki, a Calmette-Guérin to nazwiska twórców szczepionki.

Szczepienie wywołuje aktywność układu odpornościowego i wytworzenie odporności, tak, jak to się dzieje w przypadku zakażenia. Jednak po podaniu szczepionki na gruźlicę nie obserwuje się groźnych powikłań chorobowych. Osoby zaszczepione nie zarażają prątkami gruźlicy.

Mężczyzna trzyma się za klatkę piersiową, przstawia chusteczkę do ust i mocno kaszle

Kiedy podawać szczepienie na gruźlicę?

W Polsce szczepienie na gruźlicę jest obowiązkowe i w całości refundowane (bezpłatne). Podaje się je noworodkom przed wyjściem ze szpitala po porodzie. W praktyce szczepienie ma miejsce w pierwszych 3 dobach życia.

– Tak wczesne szczepienia przede mają uchronić dziecko przed zachorowaniem (w 2015 roku w Polsce z powodu gruźlicy układu oddechowej zmarło 520 osób), a także przed koniecznością wykonania próby tuberkulinowej w przypadku opóźnionego szczepienia. Taka próba ma nam pokazać czy dziecko nie miało przed szczepieniem kontaktu z chorym i nie uległo zakażeniu – tłumaczy lekarz pediatra Edyta Giżyńska-Roman.

Szczepionkę podaję się śródskórnie, w ramię, wystarczy jedna dawka. Nie podaje się dawek przypominających.

Szczepionka na gruźlicę dla dorosłych

W Polsce nie podaje się szczepienia przeciw gruźlicy dorosłym. Jeśli dziecko nie zostało zaszczepione w szpitalu to szczepienie powinno odbyć się w 1. roku życia, nie później jednak niż do 15. roku życia.

Jak długo działa szczepionka na gruźlicę?

Nie ma jednoznacznych danych mówiących o czasie trwania okresu ochronnego. Dane sugerują, że może on wynosić od 10 do 15 lat.  Szczepionka przeciw gruźlicy dobrze chroni przed najcięższymi, rozsianymi postaciami gruźlicy czy przed gruźliczym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

– Ze względu na brak trwałej skuteczności szczepienia po kontakcie z osobą „prątkującą” (zarażającą) konieczna jest diagnostyka zakażenia. Wykonujemy między innymi próbę tuberkulinową, RTG klatki piersiowej czy posiew z popłuczyn żołądkowych – tłumaczy Edyta Giżyńska-Roman.

Skuteczność szczepienia przeciw postaci płucnej jest niska, ale obecnie możliwe jest całkowite wyleczenie. Szczepienie znacząco zmniejsza jednak ryzyko zachorowania na postać płucną.

Gojenie miejsca szczepienia

Kilka dni po szczepieniu, w miejscu ukłucia pojawia się zaczerwienienie i grudka. Po około 2-5 tygodniach na szczycie grudki powstaje pęcherz z ropą w środku. To prawidłowy odczyn po szczepieniu. Następnie pęcherz pęka, powstaje strup, który schnie i odpada (po 8-10 tygodniach). W jego miejscu najczęściej powstaje niewielka blizna.

zastrzyk

Kto nie powinien się szczepić?

Szczepienia przeciwko gruźlicy nie podaje się:

  • noworodkom matek chorych na gruźlicę,
  • noworodkom zakażonym wirusem HIV,
  • dzieciom z zaburzeniami odporności,
  • dzieciom, które chorowały na gruźlicę.

– Dzieci z porodu wcześniaczego możemy szczepić przeciw gruźlicy szczepionką BCG w momencie uzyskania przez dziecko masy ciała równej lub wyższej niż 2000 g, przy stabilnym stanie klinicznym. Szczepienie wykonuje się trakcie pobytu w szpitalu lub w dniu wypisania z oddziału noworodkowego. Jeżeli w czasie pobytu szpitalnego nie wykonano szczepienia BCG, należy je przeprowadzić w ciągu 1. roku życia – wyjaśnia lekarz pediatra Edyta Giżyńska-Roman.

Przeciwwskazaniem do szczepienia jest także aktywna infekcja bakteryjna/wirusowa oraz alergia na którykolwiek składnik szczepionki BCG.

szczepienie

Powikłania

Opisany wcześniej odczyn ropny na skórze jest zjawiskiem prawidłowym. Czasem zdarza się także, że u niektórych dzieci przez okres kilku miesięcy po szczepieniu obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych pod pachą po stronie szczepienia. Co powinno wzbudzić niepokój? Skonsultuj się z lekarzem, jeśli obserwujesz:

  • silne powiększenie węzłów chłonnych po pachą po stronie szczepienia,
  • intensywny wyciek ropny,
  • wysoką gorączkę.

Najcięższe odczyny poszczepienne obserwuje się u dzieci z zaburzenia odporności, które ciężko jest potwierdzić w pierwszych dniach życia. To właśnie z tego powodu istotna jest uważna klasyfikacja dziecka przed szczepieniem.

Zobacz także

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Ropę z pęcherzy ospy prawdziwej wprowadzano do nacięć na skórze tureckich niewolnic sprzedawanych do haremu. Jak kiedyś leczono szczepionkami

Pacjent dostawał co najmniej pięć dawek whisky i czternaście dawek rycyny – jak kiedyś leczono grypę

Szczepienie

Jest decyzja odnośnie do darmowych szczepień na HPV w Polsce. Otrzymają je dziewczęta i chłopcy z dwóch roczników

Szczepienie dziecka

Szczepienia na COVID-19 dostępne dla dzieci od 6. miesiąca życia. „Zamówiliśmy pół miliona dawek” – zapewnia Adam Niedzielski

Kobieta z termometrem w ręce

Każda kolejna infekcja koronawirusem SARS-CoV-2 zwiększa ryzyko śmierci. Eksperci alarmują

Szczepionka

Trwają przygotowania do kolejnej pandemii. Nowe szczepionki mają powstawać w 100 dni

Nie ma leku i szczepionek na małpią ospę

W szpitalach nie ma leku dla chorych na małpią ospę, brakuje też szczepionek dla lekarzy. Rzecznik Praw Lekarza apeluje do ministra

Szczepienie

Adam Niedzielski: „Wprowadzamy szczepienie przeciw COVID-19 drugą dawką przypominającą”

Dziecko dostaje szczepionkę

Kto może zaszczepić się czwartą dawką szczepionki na COVID-19? Jest decyzja EMA

Szczepienie

Warto czekać na szczepionkę przeciw Omikronowi, czy lepiej szczepić się wcześniej?

Będzie dostępna szczepionka na boreliozę? Niedługo kluczowy etap badań / istock

Będzie dostępna szczepionka na boreliozę? Niedługo kluczowy etap badań

Małpia ospa jest już globalnym zagrożeniem / istock

Małpia ospa jest globalnym zagrożeniem. WHO wprowadziła najwyższy stopień zagrożenia epidemicznego

Jest decyzja Ministerstwa Zdrowia w sprawie czwartej dawki szczepionki przeciw COVID-19. Wyjaśniamy, kto będzie mógł ją przyjąć

Jest decyzja MZ w sprawie czwartej dawki szczepionki przeciw COVID-19. Wyjaśniamy, kto będzie mógł ją przyjąć

Szczepienie

W tym kraju ruszyły szczepienia na małpią ospę. Zainteresowani mogą umawiać się na wizytę anonimowo

Choroba zabrała jej cztery narządy / istock

Choroba zabrała jej cztery narządy. „Każdy może złapać meningokoki. Jesteśmy narażeni na nie w każdym wieku”

Liczba zachorowań na odrę wzrosła o 80 proc. - alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia

Liczba zachorowań na odrę wzrosła o 80 proc. – alarmują WHO i agencja ONZ

Kleszcz

Depresja, problemy ze snem, przewlekłe zmęczenie – to mogą być powikłania KZM. Czym różni się od boreliozy i jak się przed nim chronić?

Zmiana w systemie szczepień przeciwko HPV / istock

Zmiana w systemie szczepień przeciwko HPV. Co zaleca Światowa Organizacja Zdrowia?

Krztuścem bardzo łatwo się zakazić / istock

Dr n. med. Dagmara Pokorna-Kałwak: Łatwiej jest się zakazić krztuścem niż grypą, świnką czy ospą wietrzną

Polska odmówiła przyjmowania szczepionek Pfizera? "To są poważne obciążenia finansowe"

Polska odmówiła przyjmowania szczepionek Pfizera? „To są poważne obciążenia finansowe”

Szczepionka covid-19

Co nas czeka w trzecim roku pandemii COVID-19? Naukowcy nie mają wątpliwości

Ochronę przed WZW A dają szczepienia

Żółtaczka pokarmowa, odra czy świnka. Choroby zakaźne nadal groźne. Kraska apeluje

W Izraelu wykryto przypadek zakażenia polio. Niebezpiecznym wirusem zaraził się czteroletni chłopiec /fot. iStock

W Izraelu wykryto przypadek zakażenia polio. Niebezpiecznym wirusem zaraził się czteroletni chłopiec

Co z obowiązkiem szczepienia medyków na COVID-19? Fot. Pixels

Co z obowiązkiem szczepienia medyków na COVID-19? Sprawdziłyśmy

×