Zespół jelita drażliwego – jak żyć z tą chorobą? Gastroenterolog wyjaśnia

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to trwająca co najmniej trzy miesiące i o niewyjaśnionej do końca przyczynie choroba przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. 80 proc. pacjentów z nasilonymi objawami to kobiety. Jak sobie pomóc? Odpowiada lek. med. Dariusz Maj, gastroenterolog z Centrum Medycznego Damiana.

IBS, czyli zespół jelita drażliwego

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to przewlekła (trwająca co najmniej trzy miesiące), idiopatyczna (o niewyjaśnionej do końca przyczynie) choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym, charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Jest to schorzenie, które w głównej mierze dotyka ludzi młodych, a aż 80 proc. pacjentów z nasilonymi objawami stanowią kobiety.

Diagnostyka zespołu jelita drażliwego

Diagnozowanie IBS opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie, który wiąże się też z wykluczeniem występowania innych poważnych chorób układu pokarmowego.

– Lekarz może także przeprowadzić fizykalne badanie brzucha lub odbytnicy, które pozwoli np. wykluczyć występowanie guzków krwawniczych (hemoroidów) w końcowym odcinku układu pokarmowego, guzów w jamie brzusznej czy obecności powiększonych węzłów chłonnych. W razie potrzeby specjalista może zlecić również inne badania dodatkowe – przede wszystkim morfologię, aby wykluczyć niedokrwistość czy USG jamy brzusznej, które jest podstawowym badaniem przeglądowym przewodu pokarmowego.

Naszą uwagę  w wywiadach powinno zwrócić utrzymywanie się dolegliwości powyżej trzech miesięcy, a także ból brzucha związany z wypróżnieniem. U pacjentów z obecnością objawów alarmowych z przewodu pokarmowego i w wieku powyżej 45. roku życia lekarz powinien zlecić dodatkowe badania – laboratoryjne krwi, stolca, obrazowe, jak np. tomografię jamy brzusznej lub badania endoskopowe (gastroskopię i kolonoskopię)  – komentuje lek. med. Dariusz Maj, gastroenterolog w Centrum Medycznym Damiana.

Zespół jelita nadwrażliwego jest problemem, którego nie da się w pełni i na stałe wyleczyć. Należy jednak możliwie jak najbardziej minimalizować problem. IBS to zespół objawów, które często mają podłoże psychosomatyczne, co oznacza, że przybierają na sile, np. pod wpływem stresu. Zauważyć to można, jeśli m.in. odczuwamy wzmożone problemy, np. przed ważnym spotkaniem zawodowym.

Dieta w zespole jelita drażliwego

Mimo, że trudno jednoznacznie wskazać przyczynę występowania zespołu jelita nadwrażliwego, to skuteczna w minimalizowaniu jego objawów okazuje się odpowiednia dieta.

– Przygotowując posiłki, warto pamiętać, żeby nie były one zbyt obfite ani mocno przyprawione. Pilnujmy też, żeby spożywać pokarmy w spokoju, nie spieszyć się (sprzyja to niepotrzebnemu połykaniu powietrza), dokładnie żuć i gryźć.

Powinniśmy także unikać dużej ilości cukrów – zarówno prostych (napoje energetyczne, słodycze, mleko), jak i fermentujących złożonych (pieczywo, rośliny strączkowe), dzięki czemu biegunki będą mniej uciążliwe –  dodaje lek. med. Dariusz Maj, gastroenterolog z Centrum Medycznego Damiana.

Specjalista dodaje, że wskazane jest również ograniczenie produktów zwiększających ryzyko wystąpienia wzdęć (m.in.: rodzynki, orzechy, banany, strączkowe). W diecie nie powinno zabraknąć probiotyków, czyli żywych kultur bakterii, często stosowanych jako osłona w trakcie i po antybiotykoterapii, w postaci kapsułek, proszków do picia. Znajdziemy je także np. w kefirach czy maślankach – najlepiej pozbawionych laktozy.

Nie zapominajmy też o roli aktywności fizycznej, która jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju, ale także pomaga utrzymać odpowiednią perystaltykę jelit.

W zależności od nasilenia objawów, IBS leczy się także farmakologicznie. Mogą być to leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, uspokajające czy probiotyczne. O ich podaniu powinien zadecydować lekarz – wtedy gdy inne metody nie przyniosą efektu.

Artykuł powstał na podstawie materiałów Centrum Medycznego Damiana.