Hipotensja – przyczyny, objawy i rodzaje. Jak radzić sobie z niedociśnieniem tętniczym?

Hipotensja to problem, z którym zmaga się około 15% społeczeństwa. Obniżenie ciśnienia tętniczego zachodzi w przypadku, gdy wartość ciśnienia skurczowego wynosi mniej niż 100 mm Hg lub gdy ciśnienie rozkurczowe jest niższe niż 60 mm Hg.

Hipotensja to dość powszechne schorzenie, które charakteryzuje się zawrotami głowy, mroczkami, poczuciem ciągłego osłabienia lub też nastrojami depresyjnymi. Jest to stan obniżonego ciśnienia, np. do poziomu 90/60 mm Hg.

Na czym polega hipotensja?

Hipotensja określana jest także mianem hipotonii lub tzw. podciśnienia. Jest to obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Spadek ten może dotyczyć zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego. To schorzenie układu krążenia, które może mieć bardzo różne przyczyny. Hipotensja daje dość charakterystyczne objawy, takie jak:

• zawroty głowy,
• tzw. mroczki przed oczami,
• poczucie osłabienia,
• nastroje depresyjne,
• skłonność do emocjonalnych reakcji.

Mianem hipotensji określa się wrodzony lub patologicznie uwarunkowany stan permanentnego obniżenia ciśnienia skurczowego (poniżej 100 mm Hg) lub ciśnienia rozkurczowego (poniżej 60 mm Hg).

Osobną podkategorię tworzy hipotensja ortostatyczna. Mówimy o niej, gdy do spadku ciśnienia tętniczego dochodzi w wyniku przyjęcia przez pacjenta pozycji stojącej. Ten typ hipotensji dzieli się na odmianę ostrą i przewlekłą.

Rodzaje hipotensji

Hipotensja może wiązać się z bardzo różnymi dolegliwościami. Wywoływać ją mogą również odmienne czynniki. Z tego względu wyróżnia się jej następujące typy:

• hipotensję przewlekłą – najczęściej dziedziczną,
• hipotensję wtórną – związaną z różnymi chorobami, niezdrowym stylem życia,
• hipotensję pooperacyjną,
• hipotensję ortostatyczną.

Jakie są przyczyny hipotensji?

Hipotensja może mieć wiele różnych przyczyn. Do końca nie ustalono zestawu predyspozycji prowadzących do przewlekłego niedociśnienia tętniczego. Może ona wynikać ze skłonności genetycznych (niektórzy rodzą się hipotonikami). Często jest efektem zażywania określonych leków.

Niska aktywność fizyczna również może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego. Wpływ na pojawienie się hipotensji może mieć także nadmierny wysiłek fizyczny. Ważnym czynnikiem jest również podwyższona temperatura, głód lub przeciwnie – zbyt obfity posiłek. Hipotensja pojawia się również u osób, które zmagają się z wymiotami lub biegunkami. Podatne na wystąpienie hipotensji są osoby szczupłe, wysokie, a także te, które spożywają nadmierne ilości alkoholu, co przyczynia się do spadku napięcia mięśni gładkich naczyń krwionośnych.

Hipotensja bywa również objawem chorób ośrodkowego układu nerwowego, zapalenia mięśnia sercowego, zawału, zaburzeń hormonalnych lub czynnościowych układu krążenia. Zdarza się, że wiąże się ona z rozwijającą się w organizmie chorobą nowotworową.

Przyczyny hipotensji ortostatycznej

Hipotensja ortostatyczna wiąże się z bardzo radykalnym spadkiem wartości ciśnienia tętniczego po przyjęciu przez pacjenta pozycji stojącej. Różnica ciśnienia w pozycji siedzącej (leżącej) i stojącej występuje u każdego człowieka, u osób zdrowych jest ona jednak minimalna. Pacjenci cierpiący na hipotensję ortostatyczną mają często skrajnie niskie ciśnienie po przyjęciu pozycji pionowej.

Przyczyny hipotensji ortostatycznej ostrej to:

• odwodnienie,
• przedawkowanie leków (m.in. diuretyków, przeciwpsychotycznych, rozszerzających naczynia krwionośne),
• zawał lub zapalenie mięśnia sercowego,
• blok przedsionkowo-komorowy III stopnia,
• sepsa.

Przyczyny hipotensji ortostatycznej przewlekłej to:

• nadwrażliwość baroreceptorów,
• uszkodzenie pnia mózgu,
• choroba Parkinsona,
• żylaki kończyn dolnych,
• miażdżyca,
• wady serca,
• cukrzyca.

Hipotensję ortostatyczną rozpoznaje się za pomocą trzydziestominutowego testu pionizacyjnego. Jeśli ciśnienie rozkurczowe po przyjęciu pozycji pionowej spadnie o co najmniej 20 mm Hg, a rozkurczowe o 10 mm Hg, to stwierdza się istnienie hipotensji.

Hipotensja – objawy

Objawy hipotensji mogą się wydawać niegroźne. Wiele osób przyzwyczaja się do codziennego funkcjonowania z hipotensją. Nie powinno się jednak lekceważyć jej symptomów, do których zalicza się:

• bóle i zawroty głowy,
• bóle karku,
• szumy w uszach,
• problemy z koncentracją,
• senność,
• osłabienie,
• niepokój,
• obniżoną temperaturę ciała,
• zimne stopy i ręce,
• skłonność do depresji.

Jak leczyć hipotensję?

Leczenie hipotensji rozpoczyna się najczęściej od zmiany nawyków życiowych. Chodzi przede wszystkim o odpowiednie nawodnienie organizmu, unikanie wysokokalorycznych, nadmiernie sycących posiłków, zwiększenie spożycia soli w diecie. Ważna okazuje się także aktywność fizyczna, domowa krioterapia (naprzemienne prysznice zimną i ciepłą wodą).

Jeśli zmiany te nie przynoszą oczekiwanego rezultatu, przechodzi się do farmakologicznego leczenia hipotensji, które obejmuje:

• leczenie fludrokortyzonem – glikokortykosteroidem,
• podawanie leków zwężających naczynia krwionośne (efedryna, metylofenidat, midodryna).

Wspomagająco stosuje się kofeinę.