05.11.2018
4 min.
Alergia pokarmowa to uczulenie na produkty spożywcze i ich składniki. Jest ona jedną z najczęstszych postaci alergii. Objawy bywają bardzo różne i nie pochodzą jedynie z przewodu pokarmowego, ale również z innych narządów.
Alergia pokarmowa jest jedną z najczęściej spotykanych postaci alergii. Dolegliwości mogą pojawić się u noworodków, niemowląt, starszych dzieci i dorosłych. Objawy alergii pokarmowej pojawiają się, kiedy dochodzi do kontaktu z alergenem przez błony śluzowe jamy ustnej, przełyku, żołądka i jelit. Za wystąpienie dolegliwości odpowiedzialna jest nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego, który traktuje składniki pokarmowe jako cząsteczki wrogie organizmowi i aktywuje procesy mające na celu ich zniszczenie. Wiedza dotycząca tego, jak się objawia alergia pokarmowa i czy jej objawy są takie same u wszystkich grup wiekowych, jest niezwykle istotna do prawidłowej diagnostyki i wdrożenia leczenia.
Objawy alergii pokarmowych są bardzo różne. Zmienne bywa także ich nasilenie. Zgodnie z samą nazwą objawy alergii dotyczą dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Jednakże mogą pochodzić również ze strony układu oddechowego, skóry, obejmować samopoczucie. W przebiegu alergii pokarmowej może rozwinąć się pełnoobjawowy wstrząs anafilaktyczny. Występują pewne różnice w zakresie objawów alergii uzależnione od tego, której grupy wiekowej dotyczą.
Mianem noworodka określa się dziecko od urodzenia do 30 dnia życia. Jedynym pokarmem, jaki otrzymuje taki maluch, jest mleko matki lub mleko sztuczne. W związku z tym alergia pokarmowa objawiająca się u noworodka będzie oznaczała uczulenie na białka zawarte w mleku. Objawy alergii pokarmowej u noworodków karmionych sztucznie i naturalnie są takie same. Występuje niechęć do jedzenia, wymioty, biegunki, spadek masy ciała lub nieprzybieranie na wadze i gazy o nieprzyjemnym zapachu. Może pojawić się także wysypka.
Niemowlęciem określa się dziecko od 1 do 12 miesiąca życia. W tym okresie dziecko karmione jest mlekiem matki lub mieszankami sztucznymi. Jednakże od około 4 miesiąca jego dieta jest rozszerzana o różnego rodzaju produkty, w tym gluten. Oznacza to, że objawy alergii mogą dotyczyć każdego z wprowadzonych produktów. Zalecane jest pojedyncze wprowadzanie składników w odstępach kilkudniowych. To umożliwia obserwację dziecka pod kątem objawów alergii pokarmowej i ewentualne odstawienie produktu, który jest ich przyczyną. Objawy alergii pokarmowej u niemowlaka obejmują zapalenia jamy ustnej, wymioty, biegunki. Często też pojawia się kolka – bolesne skurcze brzucha, których przejawem są wzdęcia i prężenia mięśni brzucha. Osobną grupę stanowią objawy skórne.
Po ukończeniu 1 roku życia dziecko otrzymuje w zasadzie większość podstawowych składników diety dorosłego. Objawy alergii pokarmowej u dzieci mogą pojawić się w dowolnym wieku, nawet jeżeli wcześniej dany produkt był prawidłowo przyswajany. Ze względu na to, że alergia pokarmowa objawy u dzieci daje różne, im starsze dziecko, tym więcej potrafi przekazać rodzicom informacji dotyczących dolegliwości, takich jak bóle brzucha, nudności, nieprzyjemne odbijania, poczucie brzydkiego smaku i zapachu z ust. Objawy obejmują także wymioty, biegunki, czasem zaparcia. Pojawiają się dolegliwości związane z układem oddechowym: nieżyt nosa, kichanie, objawy przypominające astmę oskrzelową. Częstymi objawami są również zmiany skórne.
W tych grupach wiekowych objawy alergii pokarmowej na skórze są niezwykle częste. Skóra niemowląt i małych dzieci nie jest jeszcze w pełni wykształcona, jest bardzo cienka i wrażliwa na czynniki zewnętrzne. Ze względu na to powinno się przykładać dużą wagę do właściwej pielęgnacji. To wiąże się również z dużą podatnością skóry na wszelkie zmiany zachodzące w organizmie. Choć alergia pokarmowa objawy skórne daje różne, najczęstsze to wysypka i atopowe zapalenie skóry. Wysypka może być drobno- lub gruboplamista, towarzyszy jej obrzęk i zaczerwienienie otaczającej skóry. Wysypka zwykle bywa bardzo swędząca, a drapanie dodatkowo potęguje dolegliwości. Atopowe zapalenie skóry jest cięższą postacią dolegliwości. Zmiany pojawiają się zwłaszcza w zgięciach stawowych, mogą przybierać postać sączących się, bolesnych nadżerek. Skóra otaczająca zmiany ulega przesuszeniu.
U dorosłych alergia może pojawić się w każdym wieku, nawet jeżeli wcześniej nie występowały żadne dolegliwości. Mogą wystąpić objawy, które często nie są kojarzone z alergią pokarmową: zaburzenia koncentracji, zmęczenie, rozdrażnienie, zaburzenia rytmu dobowego. Choć alergie pokarmowe objawy dają różne, najczęstszymi są te ze strony układu pokarmowego: nudności, biegunki, zaparcia, wzdęcia, nasilone gazy. Mogą pojawić się dolegliwości ze strony układu oddechowego: nieżyt nosa, zapalenia gardła i jamy ustnej, objawy przypominające astmę oskrzelową. U dorosłych przy alergii pokarmowej objawy skórne także mogą wystąpić. Przebiegają one pod postacią pokrzywki, wyprysku alergicznego czy atopowego zapalenia skóry.