4 min.
Toksyna botulinowa (botoks) w praktyce neurologicznej oraz kosmetologii

Toksyna botulinowa (botoks) w praktyce neurologicznej oraz kosmetologii. Fot. Robert Przybysz / Adobe Stock
Toksyna botulinowa potocznie zwana botoksem to substancja toksyczna, która dzięki właściwościom odnalazła swoje miejsce w terapiach leczniczych. Używana w małych dawkach botulina w niektórych schorzeniach może przyczynić się do powrotu do zdrowia.
Spis treści
Toksyna botulinowa w neurologii wykorzystywana jest w leczeniu chorób nerwowo-mięśniowych przebiegających ze zwiększeniem napięcia – doskonale likwiduje skurcze występujące miejscowo. Stosowanie jej według zaleceń lekarza nie przynosi działań niepożądanych i jest bardzo skuteczne w uśmierzaniu dolegliwości.
Czym jest toksyna botulinowa?
Botulina, inaczej jad kiełbasiany lub toksyna botulinowa wytwarzana jest przez bakterie Clostridium botulinum należące do beztlenowców. Mimo swoich silnych trujących właściwości znalazła zastosowanie w medycynie estetycznej oraz neurologii. Mechanizm działania tej substancji opiera się na trwałym połączeniu z płytką nerwowo-mięśniową, co sprawia, że nadreaktywny mięsień zostaje porażony.
Substancją używaną w medycynie jest toksyna botulinowa typu a. Dostępna jest ona w aptekach po okazaniu recepty. Stosowaną postacią leku są domięśniowe zastrzyki z botuliny. Pierwsze efekty działania toksyny widoczne są po 2–3 dniach, a maksymalne działanie pojawia się po 2–6 tygodniach i utrzymywać się może do 3–6 miesięcy. Niestety efekt jest tylko czasowy. Leczniczo stosuje się niskie dawki botuliny, a jej działanie ograniczone jest tylko do miejsca podania, co redukuje ryzyko powstawania poważnych w skutkach działań niepożądanych.
Tylko w leczeniu niektórych chorób dochodzi do refundacji toksyny botulinowej.
Toksyna botulinowa w neurologii
Dzięki swoim właściwościom substancja może zostać wykorzystana w chorobach przebiegających ze znacznym zwiększeniem napięcia nerwowo-mięśniowego.
Leczenie toksyną botulinową w neurologii ma zastosowanie w:
- dynamicznej stopie końskiej spowodowanej spastycznością u dzieci w wieku starszych niż 2 lata z mózgowym porażeniem dziecięcym,
- kurczu twarzy,
- kurczu powiek,
- kurczowym kręczu szyi,
- spastyczności kończyny górnej po udarze,
- pierwotnej nadmiernej potliwości pach,
- profilaktyce migrenowych bólów głowy z przewlekłą migreną w przypadku, gdy bóle występują więcej niż 15 dni w miesiącu.
Leczenie spastyczności toksyną botulinową skutkuje stopniowym rozluźnieniem mięśni oraz poprawą komfortu życia pacjenta. W rehabilitacji toksyna botulinowa stosowana jest między innymi po udarze. Ułatwia wykonywanie ćwiczeń fizjoterapeutycznych, redukując ból oraz umożliwiając wykonywanie codziennych czynności. Natomiast ostrzykiwanie botuliną u dzieci chorych na mózgowe porażenie dziecięce we wczesnym etapie rozwoju daje szansę na poprawę wzorców ruchowych i wykonywanie czynności takich jak chód oraz chwyt.
Zobacz także
Leczenie toksyną botulinową (botoksem) – inne zastosowania
Obecnie w Polsce leczenie tą substancją jest możliwe również w innych wskazaniach niż neurologiczne. Podawanie botuliny w kosmetyce i medycynie estetycznej pozwala na redukcję zmarszczek płaszczyzny czoła i dolnych kątów oczu.
W urologii toksynę botulinową stosuje się w nietrzymaniu moczu u pacjentów z nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, po urazach rdzenia kręgowego, w stwardnieniu rozsianym, a także w nietrzymaniu moczu o nieznanej przyczynie, parciu naglącym lub częstomoczu u dorosłych.
Toksyna botulinowa (botoks) – skutki uboczne
Głównym powikłaniem leczenia toksyną botulinową są reakcje miejscowe na wkłucie – powstanie wylewów krwawych. Rzadziej obserwuje się drżenie mięśni oddalonych od miejsca ostrzykiwania botuliną. W wyniku terapii kurczów powiek oraz twarzy mogą pojawić się zaburzenia widzenia, opadnięcie powieki, porażenie środkowych mięśni twarzy, światłowstręt, łzawienie, suchość oczu, zasinienia. W leczeniu dystonii szyjnej pojawia się trudność w połykaniu, suchość w jamie ustnej. W bardzo rzadkich przypadkach zdarzają się odczyny alergiczne w postaci wysypki i obrzęków.
Toksyna botulinowa to białko, które może wytworzyć reakcję immunologiczną organizmu. Duże dawki leku oraz częstsze ostrzykiwania botoksem zwiększają ryzyko powstawania przeciwciał oraz obniżają skuteczność kliniczną preparatu.
Należy pamiętać o przyjmowaniu dokładnie takiej dawki botuliny, jaką zalecił lekarz. Przekroczenie zalecanej ilości może doprowadzić do odległych i poważnych porażeń grup nerwowo-mięśniowych.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

29.05.2023
„20 proc. pacjentek, niejednokrotnie nawet z zaawansowaną endometriozą, nie ma żadnych dolegliwości bólowych” – mówi dr Jan Olek

27.05.2023
Uważano, że kobietom papierosy szkodzą szczególnie, niszcząc nie tyle ich zdrowie, co moralność. Jak kiedyś leczono tytoniem

25.05.2023
„Perspektywa psychoterapeuty nie ogranicza się do spojrzenia na indywidualne cierpienie. Sięga do tego, co się dzieje między światem a człowiekiem” – mówi Bogdan de Barbaro

23.05.2023