Okres – dlaczego u niektórych trwa tydzień, a u innych dwa dni? Odpowiada ginekolog

Krwawienie menstruacyjne, czyli comiesięczny objaw przemian zachodzących w kobiecym organizmie pod wpływem hormonów, trwa zazwyczaj 3–8 dni. Czasem jednak bywa krótsze lub dłuższe, co może być spowodowane specyficznymi uwarunkowaniami organizmu, ale również zaburzeniami wymagającymi konsultacji lekarskiej.

Na cykl miesiączkowy składa się kilka etapów, ale to faza menstruacyjna jest zwykle najbardziej dokuczliwa. Jej nadejście zwiastuje często PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, występujący nawet u co drugiej kobiety i odczuwany szczególnie mocno między 30. a 40. rokiem życia. W wyniku wahań hormonów – estrogenów i progesteronu – pojawiają się dolegliwości fizyczne (nudności, zawroty głowy, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, bóle w okolicy krzyżowej, napięcie i bolesność piersi, opuchnięte ręce i nogi, a nawet krótkotrwały wzrost wagi ciała spowodowany zatrzymaniem wody w organizmie) oraz psychiczne (rozdrażnienie, zachowania agresywne, napady płaczu lub paniki, zaburzenia pamięci, nadmierna senność lub kłopoty z zaśnięciem, wzmożony apetyt).

Jednak najbardziej widocznym objawem cyklu miesiączkowego jest krwawienie z dróg rodnych spowodowane złuszczaniem się nabrzmiałej i rozrośniętej pod wpływem hormonów błony śluzowej macicy. Często towarzyszą temu bolesne skurcze w podbrzuszu, ból pleców i ud. Wydalany wówczas przez pochwę płyn składa się w dużej mierze z krwi oraz resztek śluzu. Krew menstruacyjna nie krzepnie, ponieważ zawiera dużo plazminy, czyli enzymu białkowego, którego działanie polega na rozkładaniu białek krwi wchodzących w skład skrzepu.

Kobieta traci co miesiąc od 35 do nawet 150 ml krwi, najwięcej na początku fazy menstruacyjnej. – Za normę przyjmuje się krwawienie do 8 dni i utratę nie więcej niż 80 ml krwi – wyjaśnia dr n. med. Jan Domitrz, specjalista położnictwa, ginekologii i endokrynologii z klinki Artemida w Białymstoku.

Kiedy krwawienie jest powodem do niepokoju

Dlaczego u niektórych krwawienie trwa tydzień, a u innych zaledwie dwa dni?

– Odpowiedź jest bardzo prosta. Każdy organizm jest inny, dlatego też kobiety różnie znoszą comiesięczne dolegliwości. Czas trwania krwawienia jest wykładnikiem ilości wydzielanych hormonów i reakcji na nie błony śluzowej macicy oraz długości trwania cyklu – tłumaczy dr Jan Domitrz.

Jak wyjaśnia specjalista, wahania czasu krwawienia od 4 do 8 dni są fizjologiczne i nie powinny budzić niepokoju. O ile krwawienie poniżej 4 dni jest normalne, o tyle powyżej 8 dni wymaga wdrożenia postępowania diagnostycznego i leczniczego ze względu np. na ryzyko rozwoju niedokrwistości.

Długość krwawienia może zmieniać się wraz z wiekiem, podobnie jak jego obfitość. – Oczywiście trudno jest obiektywnie określić ilość utraconej krwi i przyjmuje się, że jeśli w wydzielinie miesiączkowej nie pojawia się dużo skrzepów czy krwawienie nie utrudnia normalnego funkcjonowania, to jest to menstruacja fizjologiczna – mówi ginekolog.

Należy jednak pamiętać, że zarówno krótkie oraz skąpe, jak i długie oraz obfite krwawienia mogą niekiedy wskazywać na zmiany patologiczne. – Szczególnie jeśli ich charakter zmienił się po przebytym stanie zapalnym endometrium czy po zabiegu przeprowadzonym w drogach rodnych, na przykład łyżeczkowaniu jamy macicy – zaznacza dr Jan Domitrz.

Wszystko przez tarczycę?

Przyczyn zaburzeń miesiączkowania jest bardzo wiele, często wpływa na nie np. rodzaj używanych środków antykoncepcyjnych – kobiety stosujące wkładkę domaciczną, zwaną spiralą, przeważnie krwawią dłużej i mocnej. Natomiast te, które zażywają pigułki antykoncepcyjne, mają słabsze krwawienia.

Coraz powszechniejszym powodem zmian w długości i obfitości menstruacji staje się niedoczynność tarczycy, czyli niewielkiego gruczołu produkującego dwa ważne hormony: tyroksynę i trójjodotyroninę, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Niedostateczne ich wydzielanie może nasilać krwawienia, ale także skracać, a niekiedy nawet całkowicie zatrzymywać miesiączkę. Niedobór hormonów objawia się również innymi dolegliwościami, m.in. ciągłym zmęczeniem, sennością, apatią, zaparciami, nadwrażliwością na zimno czy suchością skóry. Gdy niedoczynność wywołana jest tzw. zapaleniem tarczycy Hashimoto, jej widocznym symptomem bywa rozrost obwodu szyi spowodowany wolem (powiększona tarczyca).

Bardzo krótka (trwająca 1–2 dni) miesiączka pojawia się niekiedy u kobiet po odstawieniu doustnej antykoncepcji hormonalnej, szczególnie jeśli jej stosowaniu towarzyszyły niezdiagnozowane zaburzenia hormonalne. Może być to efekt obniżonego poziomu estrogenów lub podwyższonego stężenia prolaktyny, czyli hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową.

Skąpa i krótkotrwała menstruacja bywa symptomem niewydolności ciałka żółtego (struktura produkująca i wydzielająca progesteron, jeden z podstawowych żeńskich hormonów płciowych), czynnościowej niewydolności podwzgórza, zespołu policystycznych jajników lub zespołu przedwczesnego wygasania ich czynności.

Kłopoty z mięśniakami

Wskazaniem do wizyty u ginekologa jest krwawienie trwające dłużej niż 8 dni, a także bardzo obfita miesiączka. Może być to efekt zaburzeń hormonalnych lub zażywania niektórych leków, np. środków przeciwbólowych zawierających kwas acetylosalicylowy, który obniża krzepliwość krwi.

Przyczyną zbyt długiej miesiączki często bywają problemy związane z narządami rodnymi, przede wszystkim mięśniaki macicy – guzy zbudowane głównie z tkanki mięśniowej umiejscawiające się w ścianie macicy lub we wnętrzu tego narządu. Niekiedy nie dają żadnych objawów, lecz gdy osiągają większe rozmiary, powodują powiększenie brzucha oraz obfite i długotrwałe miesiączki, które prowadzą nawet do niedokrwistości. Skutkiem ucisku powiększonej macicy na pęcherz jest również częste oddawanie moczu. Do innych powikłań należą: zaparcia, przewlekłe bóle krzyża oraz ból odczuwany w czasie stosunku seksualnego.

Powodem przedłużającego się okresu bywają także choroby ogólnoustrojowe, np. zaburzenia krzepnięcia krwi. Niekiedy w ten sposób objawia się nowotwór szyjki macicy czy trzonu macicy. Konieczne jest wówczas wdrożenie diagnostyki inwazyjnej, np. histeroskopii, czyli badania wnętrza macicy.