Jakie badania profilaktyczne należy wykonać i jak prawidłowo interpretować wynik? Opowiada kardiolożka @meganlifestyle
się ten artykuł?
Badaj się regularnie – słyszymy coraz częściej. Czy to w kampaniach społecznych czy od lekarzy działających w mediach społecznościowych. I słusznie, bo w końcu zdrowie jest najważniejsze a dzięki profilaktyce możemy zapobiegać chorobom. O tym, jakie badania należy wykonać i w jaki sposób interpretować wyniki badań, odpowiedziała młoda kardiolożka @meganlifestyle.
Profilaktyka jest bardzo ważna, dlatego regularne badania powinniśmy mieć w nawyku. Ale nie wszyscy wiedzą, o jakie dokładnie badania chodzi i czy morfologia krwi wystarczy. Aby zweryfikować ogólny stan zdrowia i zbadać funkcjonowanie kluczowych narządów, powinniśmy wykonać szereg badań. Mowa o poziomie glukozy we krwi, badaniu moczu, poziomu kreatyniny, wykonanie jonogramu i zbadanie aminotransferazy. Temat ten poruszyła młoda lekarka, której profil na Instagramie – @meganlifestyle obserwuje ponad 7 tys. osób.
Lekarz powinien skierować pacjenta na odpowiednie dla niego badania, których wykonanie ma sens. Wówczas taki wynik również on interpretuje. Jeśli natomiast pacjent samodzielnie wykona badania, to z ich interpretacją powinien zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu. Niekiedy wyniki poszczególnych parametrów mieszczą się w normie i pacjent uznaje, że wszystko jest w porządku. Jednak są takie badania, gdzie w obrębie normy już są jakieś nieprawidłowości i sugerują o pewnych schorzeniach, z czego pacjent nie zdaje sobie sprawy. Przykładowo wynik parametru TSH. Niestety, w samodzielnej interpretacji badań pojawia się również problem skupiania się jedynie na fragmencie wyniku, który nie mieści się w normie. Wówczas pacjent przerażony pyta: "czy to oznacza, że jestem chory?". Takie pytania pojawiają się często przy wynikach morfologii krwi, która składa się z licznych parametrów, najczęściej niejasnych dla pacjenta. A laboratorium jest jedynie miejscem do wykonania badania a nie ich interpretacji w kontekście danego chorego.
Morfologia krwi
Morfologia krwi jest najczęściej wykonywanym badaniem podstawowym. Badanie polega na ocenie ilościowej i jakościowej elementów morfologicznych krwi: krwinek białych (leukocytów), krwinek czerwonych i płytek krwi.
Wskaźniki obejmujące morfologię krwi:
• RBC – ilość czerwonych krwinek (erytrocyty),
• MCV – średnia objętość krwinki czerwonej,
• MCH – średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej,
• MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach (diagnostyka różnicowej niedokrwistości),
• WBC – liczba białych krwinek (leukocyty),
• PLT – ilość płytek krwi w [mm³] krwi,
• HGB – hemoglobina,
• HCT – hematokryt – stosunek objętości skoagulowanych erytrocytów do całej objętości krwi.
Morfologię krwi wykonuje się w celach profilaktycznych oraz w celu sprawdzenia czy nie cierpimy na: niedokrwistość, stany zapalne lub anemię. Niedobór erytrocytów, czyli niedokrwistość prowadzi do niedotlenienia tkanek i narządów, niedobór leukocytów (leukopenia) – do zaburzeń odporności, a niedobór płytek krwi (trombocytopenia) objawia się skłonnością do krwawień, rzadziej sygnalizuje zakrzepicę. Wczesne zdiagnozowanie nieprawidłowości występujących w naszym organizmie zwiększa szansę na wyleczenie.
O tym, w jaki sposób należy przygotować się do pobrania krwi, można przeczytać na instagramowym profilu @zapytajpielegniarkepl
1. Pobranie krwi do badań rutynowych powinno być wykonane w godzinach porannych – między 7 a 10 rano.
2. Bądź na czczo (o ile nie ma innych, wyjątkowych wskazań) – od ostatniego posiłku powinno minąć ok. 12 godzin. Optymalnie – należy spożyć posiłek w dniu poprzedzającym badanie ok. godz. 18:00.
3. Wyśpij się.
4. Odstaw używki i zachowaj dotychczasową dietę – w dniu poprzedzającym badanie unikaj głodzenia się ale także nadmiernego objadania i obfitych posiłków, spożywania alkoholu, palenia tytoniu i picia kawy.
5. Odpocznij – w dniu poprzedzającym badanie unikaj intensywnego treningu fizycznego, a chwilę przed badaniem spędź w pozycji siedzącej (ok. 15 min.).
6. Rano w dniu badania – możesz wypić szklankę wody.
7. Jeżeli zażywasz na stałe leki, suplementy czy inne ziołowe preparaty skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką, czy nie mają one wpływu na wyniki badań i czy można je przyjąć po pobraniu.
Badanie ogólne moczu
Badanie moczu jest podstawowym badaniem, które dostarcza wielu informacji na temat stanu zdrowia. Określa funkcjonowanie układu moczowego, stanu nerek, wątroby a także weryfikuje wystąpienie chorób, takich jak m.in. nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca.
Jak przygotować się do badania moczu?
Dzień przed pobraniem warto zrobić sobie przerwę od ciężkiego wysiłku fizycznego. Może on spowodować, że w naszym moczu zostanie wykryte białko. Nie zmieniamy diety i spożywamy taką samą ilość płynów, co zwykle. Dodatkowo, powinniśmy zachować abstynencję seksualną na dobę przed badaniem.
Pobranie moczu do badania – krok po kroku
1. Kup jednorazowy pojemnik – najlepiej jałowy, np. w aptece. Nie pobieraj moczu do słoika, kubeczka, szklanki – nawet jeśli twierdzisz, że „będzie wyparzony”. Pobieraj tylko do jednorazowego pojemnika do tego przeznaczonego. Inaczej badanie będzie niemiarodajne, a wynik zafałszowany.
2. Pamiętaj, że powinien to być mocz poranny – czyli pierwszy po przebudzeniu. Najlepiej po całonocnym, 8 godzinnym wypoczynku. Jeśli nie ma takiej opcji – to chociaż po minimum 4 godzinach od ostatniego oddawania moczu.
3. Umyj ręce.
4. Umyj ujście cewki moczowej.
5. Jeśli chcesz pominąć krok 3 i 4 to nie rób tego. Umycie jest konieczne!
6. Do pojemnika złap mocz ze środkowego strumienia. Pierwszą niewielką ilość moczu oddaj do toalety (czasowo to tak ok. 1 sekunda), następnie dalszą ilość moczu złap do pojemnika. Ile? Tak około 50 – 100 ml. Nic Ci to nie mówi? Umówmy się – niech to będzie ½ lub ¾ objętości pojemnika. Pozostałą część moczu zalegającą w pęcherzu moczowym oddaj znów do toalety.
7. Zakręć pojemnik.
8. Opisz pojemnik: Imię, nazwisko, data i godzina pobrania. Gdzie to napisać? Na samym pojemniku, nie na pokrywce.
9. Przekaż próbkę do punktu pobrań / przychodni / szpitala. Najlepiej od razu po pobraniu. Jeśli nie możesz tak zrobić, to przechowuj ją w lodówce ale max. do 3 godzin w temp. 4 *C.
Poziom glukozy na czczo
Badanie poziomu cukru we krwi (glikemii) wykonuje się przede głównie w diagnostyce cukrzycy, ale stężenie glukozy powinny kontrolować również osoby zdrowe. Przed badaniem powinniśmy być na czczo. Prawidłowy wynik poziomu glukozy we krwi mieści się w granicach 70–99 mg/dl. W przypadku podwyższonego wyniku (126 mg/dL lub powyżej tej wartości) należy powtórzyć badanie.
Poziom kreatyniny
Kreatynina jest substancją, która powstaje w wyniku przemiany materii. Badając jej stężenie, można ocenić prawidłowość pracy nerek oraz ilość wydalaną z organizmu człowieka w czasie dobry. Zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy krwi świadczy o pogorszeniu czynności nerek.
Aminotransferaza
Jeśli od dłuższego czasu obserwujesz u siebie objawy, takie jak: nudności, wymioty, skurcze mięśni, osłabienie, swędzenie skóry, wzdęcia i biegunki, to czas aby wykonać badanie ALT, czyli aminotransferazy. Badanie to służy diagnostyce chorób wątroby. Zbyt wysokie stężenie ALT może oznaczać ciężki stan zapalny wątroby: marskość, stłuszczenie lub uszkodzenie.
Jonogram
Jonogram to badanie diagnostyczne, które pozwala określić stężenie elektrolitów w naszym organizmie. Elektrolity dbają o gospodarkę wodno-elektrolitową i kswasowo-zasadową, dlatego badanie to jest bardzo ważne w diagnostyce wielu schorzeń. Niewłaściwy poziom elektrolitów we krwi może prowadzić do rozwoju wielu niebezpiecznych chorób.
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
Zuzanna Gąsiennica jest specjalistką od oceny ryzyka samobójstwa. „Miałam klienta, który zadzwonił z peronu kolejowego”
„Nikt mi w dzieciństwie nie wytłumaczył, że dzieci śmieją się ze mnie, bo jestem chora” – mówi Malwina Łapińska
PAMIĄTKI Z WAKACJI: Herbata górska z gojnika, myjka z trukwy i łzy Chios
